Sven Baacke

Analoog versus digitaal

Sven Baacke begon ooit als stagiair bij Gaggenau, maar geeft inmiddels al meer dan tien jaar leiding aan de designafdeling. Kort na elkaar lanceerde zijn team de Expressive en Minimalistic serie. Voor het eerst neemt de fabrikant van keukenapparatuur afscheid van de dubbele draaiknop.

De combi-magnetron uit de Expressive serie straalt vol zelfvertrouwen in de Gaggenau-showroom van München. Het geborstelde rvs maakt van de strakke, donkere houten kasten die hem omringen tot toeschouwers. Maar als je erlangs loopt, verkleuren het rookglas en het geborstelde staal, waardoor er een soort rust over het apparaat neerdaalt. Een stap verder eist de bakoven uit dezelfde serie de aandacht op. 

Klikjes 
“Je wilt niet weten hoe lang het geduurd heeft om deze perfect te krijgen,” vertelt Sven Baacke, terwijl hij de stalen ring met duim en wijsvinger in beweging brengt. Als je goed luistert, hoor je de klikjes. Als hij niet verteld zou hebben dat er sensoren in de draairing zitten die communiceren met de software in de oven, zou je zweren dat het een analoge knop is. Qua zicht, maar ook qua gevoel. Zelf heeft hij ook weleens getwijfeld of het zou lukken, bekent het hoofd van de designafdeling. “Maar het lange experimenteren en engineeren heeft een ingenieuze draaiknop opgeleverd, die ontzettend goed in de hand ligt en nauwelijks van analoog is te onderscheiden.”

De ring, die sinds kort op alle nieuwe Gaggenau-series prijkt, markeert misschien wel de grootste verandering in de recente geschiedenis van het bedrijf. Voor het eerst nam de fabrikant afscheid van de twee draaiknoppen die ovens decennialang kenmerkten. Ze maakten plaats voor een ring met touchscreen. Ze zitten op alle typen ovens, magnetrons en koffieautomaten uit de Expressive en Minimalistic serie. En je moet niet raar opkijken als ook andere apparaten zoals kookplaten binnenkort zowel een ring als touchscreen krijgen.

Draaiknoppen 
Acht jaar geleden wist het designteam van Gaggenau al dat er afscheid genomen moest worden van de twee bedieningsknoppen waarmee onze oma’s leerden koken. Alleen de manier waarop Gaggenau dit zou doen, was een puzzel. Een deel van het inhouse designteam wilde, net als sommige concurrenten, volledig afscheid nemen van draaiknoppen. Maar onderzoek liet zien dat niet alle consumenten hiervan gecharmeerd zijn. Sommige mensen willen een apparaat vast kunnen pakken. En daarom won uiteindelijk een combinatie van digitaal en analoog. In ieder geval gevoelsmatig.

“Misschien komt het omdat techniek ons soms in de steek laat,” denkt Sven Baacke. “Hoe vaak dubbelcheck je niet of een belangrijke e-mail of sms daadwerkelijk is aangekomen? En best veel mensen herinneren zich de eerste generatie kookplaten met touchscreen, die soms haperden met natte vingers. Een knop biedt houvast en controle. Ik vergelijk het wel eens met moderne auto’s. Die hebben steeds minder fysieke drukknopjes. Maar een consumentenauto zonder stuur zul je niet snel tegenkomen. Als het mis dreigt te gaan, wil je terug kunnen grijpen op een fysiek stuur.”

Passe-partout 
De enkele ring springt het meest in het oog, maar de Expressive en Minimalistic serie onderscheiden zich ook op andere vlakken. De apparaten uit de Expressive-lijn (die sinds dit voorjaar verkrijgbaar zijn) worden gekenmerkt door een opvallende omlijsting. Het frame scheidt de apparaten als het ware van de rest van de keukenomgeving. Alsof het apparaat een passe-partout heeft. Door een klein diepteverschil lijkt ook het matte rookglas een passe-partout te hebben. Vandaar de slogan ‘twee frames, één cirkel, een kunstwerk’.

“Het frame is niet alleen een designstatement,” licht Sven Baacke toe. “De hitte in de oven wordt via de achterkant naar beneden afgezogen, zodat de warme lucht de oven via de onderkant van het frame kan verlaten. Hierdoor krijg je geen hete lucht in je gezicht als je de deur opent. Een klein detail, maar neem van mij aan dat het onze engineers kopzorgen heeft bezorgd.”

Als je naar de oven toe loopt, licht het touchscreen automatisch op. De zichtbare hendel is verdwenen, maar met een druk op het scherm opent de deur. De deur voelt extreem zwaar aan en ademt daarmee de robuuste kwaliteit die we van Gaggenau gewend zijn. Ook het donkere blauw aan de binnenkant oogt vertrouwd, maar voor het eerst zijn er geen hitte-elementen zichtbaar. Esthetisch mooier, maar ook makkelijker om te reinigen.

“Al is schoonmaken sowieso geen probleem meer,” vertelt het hoofd van de designafdeling, terwijl hij de ovendeur sluit. “De automatische cleaning maakt hem weer helemaal als nieuw. Zelfs als je er schweinsbraten in maakt, iets waar we dol op zijn in München. De stoomoven met sous-vide-vacumeerlade reinig je met een cartridge.”

Stagiair 
Als deze DVK op de deurmat valt, is ook het nieuwe broertje van de Expressive serie beschikbaar. Deze Minimalistic serie wordt, net als haar broer, gekenmerkt door de combinatie van een ring en touchscreen. Maar het opvallende passe-partout ontbreekt. De ovens hebben twee subtiele lijnen aan de boven- en onderzijde, zodat ze minder contrasteren met de rest van de keuken. Ook de apparaten in deze lijn hebben geen hendel en geen zichtbare ventilatiestroken. In lijn met haar naam is het ontwerp gereduceerd tot twee lijnen, een touchscreen en een cirkel.

Vijfentwintig jaar geleden wandelde Sven Baacke als stagiair bij Gaggenau binnen. Hij volgde destijds de opleiding Industrieel Design, die onderdeel was van de Academie voor Beeldende Kunsten in Stutt-gart. De computer was in opkomst, dus hij leerde er digitaal ontwerpen. Maar omdat zijn opleiding relatief weinig studenten had, werd hij besmet met de meer ambachtelijke aanpak van medestudenten van andere vakgebieden zoals meubelmakers en kunstenaars. 

Behalve achter de computer was hij veel te vinden in werkplaatsen, wat hem inspireerde om interdisciplinair te kijken. Daar ontstond ook het besef dat zelfs het designproces van software gestuurde apparaten baat heeft bij handgetekende schetsen, modellen en prototypes.

“We testen veel bij Gaggenau,” legt hij uit. “Eerst intern, daarna extern. Die feedback is zo belangrijk, want als designteam zitten we toch een beetje in een tunnel. Al is het altijd een beetje dubbel om voor het eerst naar buiten te treden met een ontwerp. Je wilt graag zo veel mogelijk feedback verzamelen om prototypes verder te ontwikkelen, maar gelijktijdig hoop je dat de feedback meevalt.”

Na drie maanden stage kreeg hij direct een baan aangeboden en daarna ging het hard. Binnen 15 jaar klom hij op tot hoofd van de designafdeling, een functie die hij inmiddels alweer tien jaar bekleedt. Toen hij begon, was Gaggenau al overgenomen door de BSH-groep. Al spreekt hij zelf liever van een integratie dan van een overname: “BSH heeft vanaf dag één beseft dat wij anders zijn dan de andere merken in de groep. Onder hun vleugels zijn we gegroeid, verzakelijkt ook, met een meer gestroomlijnde portfolio. Maar onze kernwaarden mochten we behouden. We zijn hooguit iets subtieler geworden, iets minder luid. Maar dat was sowieso wel gebeurd, denk ik. Toen ik hier als stagiair binnenwandelde, werd het principe van de klinische, functionele rvs-keuken soms wel erg letterlijk doorvertaald in ontwerpen.”

Kleine details 
Een paar weken geleden had zijn designteam een teamuitje om open over de toekomst van keukenapparatuur te praten. Hij geniet van dit soort filosofische gesprekken, maar beseft tegelijkertijd dat de toekomst zich moeilijk laat voorspellen. Als voorbeeld noemt hij de eerste oven waaraan hij een grote bijdrage leverde. Dat was in 2007, toen Gaggenau voor het eerst een oven op de markt bracht waarvan de deur de hele oven bedekte. Het was een oven met een matrixdisplay en touch keys.

“We dachten dat we vernieuwend waren, maar in datzelfde jaar kwam de iPhone op de markt, met een volledig TFT touchscreen dat je eenvoudig kon ontgrendelen door te swipen. Dat was pas vernieuwend. En niemand die het had zien aankomen. Zo kijk ik ook naar de toekomst. Er zijn zoveel richtingen en perspectieven, maar de grootste veranderingen zitten vaak in kleine details. 

Vaak laten die zich helemaal niet voorspellen. Neem rvs. Lange tijd dacht iedereen dat het gedaan was met rvs-apparaten. En kijk nu eens.”

Info:
gaggenau.com